ფაქტების ფურცელი

გრინსტოუნი არის პროგრამების კომპლექტი ციფრული ბიბლიოთეკის კოლექციების შესაქმნელად და გასავრცელებლად. ის არ არის ციფრული ბიბლიოთეკა, ის წარმოადგენს ინსტრუმენტს ციფრული ბიბლიოთეკის ასაწყობად. პროგრამა გვთავაზობს ინფორმაციის აწყობისა და ინტერნეტში გამოქვეყნების გზებს, ძებნადი და მეტადატაზე მომუშავე ციფრული რესურსის სახით. მისი ჩართვა შესაძლებელია ოფლაინ რეჟიმშიც (დამოუკიდებლად), მუშაობს ისეთ ხელსაწყოებთან როგორიცაა USB Flash Drive და DVD. გრინსტოუნი ჩამოყალიბდა და გავრცელდა UNESCO-სა და ბელგიის Human Info NGO-სთან თანამშრომლობის შედეგად. ეს არის ღიად ხელმისაწვდომი, მრავალენოვანი პროგრამა, გამოცემულია GNU საერთო საჯარო ლიცენზიის პირობების საფუძველზე. 2004 წელს მისმა დეველოპერებმა მიიღეს IFIP Namur-ის ჯილდო "ინფორმაციული ტექნოლოგიების საზოგადოებაში დანერგვისა და ცნობიერების ამაღლებაში შეტანილი წვლილისათვის".

ტექნიკური

ვერსიები

არსებობს პროგრამული უზრუნველყოფის ორი მთავარი ვერსია.

გრინსტოუნ3 არის რეკონსტრუირებული და თავიდან შესრულებული ვერსია ციფრული ბიბლიოთეკის ორიგინალური პროგრამისა რომელიც 2000 წელს შევქმენით (გრინსტოუნ2). ის აერთიანებს წინა პროგრამის ყველა მახასიათებელს და არის მასთან თავსებადია. 'გრინსტოუნ2-ის კოლექცია'-ის გადატანის ფუნქცია ხელმისაწვდომია გრინსტოუნის საბიბლიოთეკო ინტერფეისიდან (GLI) რათა დაეხმაროს ახალ პროგრამაზე გადასვლაში არსებულ მომხმარებლებს. გრინსტოუნ3 ჩაწერილია Java-ზე და იყენებს ბევრ ვებ ტექნოლოგიას - როგორებიცაა ML Transforms (XSLT), Java-ს იდენტიფიცირებისა და უფლებამოსილების მინიჭების სერვისი (JASS) - რომელიც იმ დროიდან გაჩნდა, როდესაც ჩვენ პირველად დავიწყეთ ციფრული ბიბლიოთეკის პროგრამის შემუშავება. ეს ციფრულ ბიბლიოთეკის პროგრამას უფრო გამოყენებადს და მრავალფუნქციურს ხდის. ამის საპირისპიროდ, გრინსტოუნ2 ჩაწერილი იყო C++-ში აქტიურად იყენებდა ინდივიდუალური დაკვეთით შექმნილ ფორმატებს და ჩვენ მიერ შედგენილ სინტაქსს. ეს გამოწვეული იყო ხელმისაწვდომი ვებ ტექნოლოგიების ნაკლებობით მაგ დროისთვის, რაც იმას ნიშნავდა რომ არა მარტო მისი ფუნქციონალური მახასიათებლები იყო შეზღუდული, ინდივიდუალური დაკვეთით შექმნილი ფორმატები ნიშნავს, რომ მომხმარებლები მთლიანად ჩვენზე იყვნენ დამოკიდებული დოკუმენტაციის მიწოდებისას, რომელშიც ახსნილი იყო პროგრამის ფუნქციონირების წესები.

გრინსტოუნ3 აქტიური დამუშავების პროცესშია, და რეკომენდირებულია მისი ჩამოტვირთვა. ჩვენ ასევე პროგრამული უზრუნველყოფისთვის საჭირო გამოშვებებს მისი წინამორბედი Greenstone2-თვის.

პლატფორმები

გრინსტოუნი თავსებადია ვინსტოუნის ყველა ვერსიასთან, Unix/Linux და Mac OS-X-თან. მისი ინსტალაცია ძალიან მარტივია. Windows-ის პროგრამაზე საინსტალაციოდ არ არის საჭირო რაიმე სახის კონფიგურაცია, მომხმარებელს შეუძლიათ ჩვეულებრივ დააინსტალირონ გრინსტოუნი თავიანთ პერსონალურ და ოფისის კომპიუტერებზე. კორპორაციული მომხმარებლები ამ პროგრამას ინტერნეტ სერვერზე ათავსებენ, სადაც იგი სტანდართულ ინტერნეტ სერვერის პროგრამენთან ერთად ფუნქციონირებს (მაგ. Apache for Greenstone2, Tomcat for Greenstone3). ექსპერიმენტული ვერსია ასევე ხელმისაწვდომია ანდროიდის მომხმარებლებისთვის: ეს არის ვერსია, რომელშიც ციფრული ბიბლიოთეკა მუშაობს იზოლირებულად მომხმარებლის ტელეფონსა და ტაბლეტზე.

თავსებადობა

გრინსტოუნი მთლიანად თავსებადია თანამედროვე სტანდარტებთან, ის ერთიანდება სერვერში, რომელიც ემსახურება ნებისმიერ კოლექციას ღია არქივების ოქმი მეტამონაცემების მოსაპოვებლად (OAI-PMH)-ში და გრინსტოუნს შეუძლია დოკუმენტები შეკრიბოს OAI-PMH-ზე და შეიტანოს ისინი კოლექციაში. ნებისმიერი კოლექციის გადატანა შესაძლებელია METS-ში (გრინსტოუნ METS-ის პროფილზე, დადასტურებული METS-ის სარედაქციო კოლეგიის მიერ და გამოქვეყნებული http://www.loc.gov/standards/mets/mets-profiles.html-ზე) და გრინსტოუნს შეუძლია დოკუმენტების ათვისება METS ფორმატში. ნებისმიერი კოლექციის გადმოტანა შესაძლებელია DSpace--ზე და ნებისმიერი DSpace-ის კოლექციის გადმოტანა შესაძლებელია გრინსტოუნზე.

ინტერფეისები

გრინსტოუნს აქვს ორი განცალკევებული ინტერაქტიული ინტერფეისი, მკითხველის და ბიბლიოთეკარის ინტერფეისები. ბოლო მომხმარებლები ციფრული ბიბლიოთეკით სარგებლობენ მკითხველის ინტერფეისის მეშვეობით, რომელიც მუშაობს ინტერნეტ ბრაუზერის საშუალებით. ბიბლიოთეკარის ინტერფეისი არის Java-ზე დაფუძნებული გრაფიკული მომზმარებლის ინტერფეისი, რომელიც ამარტივებს კოლექციისთვის მასალების შეგროვების პროცესს (საჭიროების შემთხვევაში მათი ინტერნეტიდან ჩამოტვირთვა), მისი გამდიდრება მეტამონაცემების დამატებით, საძიებო საშუალებების შექმნა, რომლებსაც კოლექცია შესთავაზებს მომხმარებელს და კოლექციის შექმნა და მიწოდება. ბიბლიოთეკარის ინტერფეისის მოდიფიცირება შესაძლებელია იმგვარად, რომ გრინსტოუნის დისტანციურად ინსტალირება გაკონტროლდეს. გრინსტოუნ3-ს ასევე აქვს ბიბლიოთეკის მართვის საშუალებები, რომლებიც ინტერნეტ ბრაუზერის ინტერფეისის ნაწილია (როცა მომხმარებელი პროგრამაშია შესული)—an უპირატესობა პროგრამის წინა ვერსიასთან შედარებით.

ენები

Greenstone-ის ერთ-ერთი უნკალური ძალა მისი მრავალენოვანი ბუნებაა. მკითხველის ინტერფეისი ხელმისაწვდომია 60-ზე მეტ languages, მათ შორისაა ამჰარული, არაბული, სომხური, ბენგალური, ბულგარული, ბირმული, კატალანური, ჩინური (ორივე, გამარტივებული და ტრადიციული), ხორვატიული, ჩეხური, დარიული, დივეჰი, პოლანდიური, ინგლისური, ფარსი, ფინური, ფრანგული, გელური, გალიციური, ქართული, გერმანული, ბერძნული, გუჯარათი, ებრაული, ჰინდუ, უნგრული, ინდონეზიური, იტალიური, იაპონური, კანადური, ყაზახური, ყირგიზული, ლაოსური, ლატვიური, მალაიზიური, მაორული, მარათხური, მონღოლური, ნეპალური, პოლონური, პორტუგალიური, (BR და PT ვერსიები), პუშტო, რომანული, რუსული, სერბული (კირილიური და ლათინური ვერსიები, და ბისნია-ჰერცოგოვინას კირილიური და ლათინური ვერსიები), სინჰალური, სლოვაკური, ესპანური, ტამილური, ტელუგუ, ტაილანდური, ტიგრინია, თურქული, უკრაინული, ურდუ და ვიეტნამური. ბიბლიოთეკარის ინტერფეისი ხელმისაწვდომია 20-ზე მეტ ენაზე, მათ შორისაა ამჰარული, არაბული, სომხური, კატალანური, ჩინური(გამარტივებული), ინგლისური, ფარსი, ფრანგული, ბერძნული, გუჯარათი, იაპონური, კანადური, ყაზახური, ლატვიური, მარათხური, მონღოლური, ნეპალური, რუმინული, რუსული, ესპანური, ტამილური, ტაილანდური და ვიეტნამური. ჩვენ მუდმივად ვეძებთ volunteers, რომ დაამატონ ახალი ენის ინტერფეისი და დაგვეხმარონ არსებულის შენარჩუნებაში.

Metadata formats

მომხმარებლები განსაზღვრავენ მეტამონაცემებს საბიბლიოთეკო ინტერფეისის საზღვრებში. ამ მეტამონაცემების ნაკრები წინასწარ განსაზღვრულია:

• Dublin Core (კვალიფიციური და არაკვალიფიციური)
• RFC 1807
• NZGLS (ახალი ზელანდიის მთავრობის საძიებო სერვისი)
• AGLS (ავსტრალიის მთავრობის საძიებო სერვისი)

ახალი მეტამონაცემების ნაკრები შეგვიძლია ამოვიცნოთ Greenstone-ის მეტამონაცემების ნაკრების რედაქტორით. "Plug-ins" გამოიყენება გარეთ მომზადებული სხვადასხვა ფორმის მეტამონაცემების ასათვისებლად და Plug-ins გამოიყენება ამ ფორმატებისთვის: CSV, XML, EXIF, MARC, CDS/ISIS, ProCite, BibTex, Refer, OAI, DSpace and METS.

დოკუმენტის ფორმატები

პლაგინები გამოიყენება ასევე დოკუმენტების მისაღებად. ტექსტური დოკუმენტებისთვის, არსებობს პლაგინები: PDF, PostScript, Word, RTF, HTML, Plain text, Latex, ZIP archives, Excel, PPT, ელექტრონული ფოსტა (სხვადასხვა ფორმატში) და წყაროს კოდი. მულტიმედიური დოკუმენტებისთვის არსებული პლაგინებია: გამოსახულებები (ნებისმიერი ფორმატის, მათ შორის PNG, JPEG, JPEG 2000, GIF, TIFF), MP3 აუდიო, Ogg Vorbis აუდიო და საერთი პლაგინი რომელიც შეიძლება გადაყვანილი იქნეს აუდიო ფორმატში, MPEG, MIDI და ა.შ.

მომხმარებელთა ბაზა

განაწილება

ისევე როგორც ყველა ღია წყაროს მქონე პროექტის, გრინსტოუნის მომხმარებელთა ბაზაც უცნობია. ის გავრცელებულია წყაროს კოდების საცავიდან (SourceForge).

ვრცელდება წყაროს კოდების საცავიდან:	11/2000
საშუალო ჩამოწერათა რაოდენობა თვეში მას შემდეგ:	5000
ამჟამად მუშაობს:	3800
გადმოტვირთვების საერთო რაოდენობა (2015 წლის 1 ივნისისთვის):	949156
პროგრამის გადმოწერის პროპორციული მაჩვენებელი Windows / Linux / Mac / Source:	76% / 13% / 8% / 3%
ქვეყნების რაოდენობა, სადაც ჩამოიტვირთა პროგრამა:	170
გრინსტოუნის ელექტრონული ფოსტის ჩამონათვალში შესული ადამიანების რიცხვი:	770

მაგალითები

საჯარო Greenstone-ის კოლექციების მაგალითების მოძიება შესაძლებელია ამ გვერდზე examples (greenstone.org/examples).

მომხმარებელთა გამოკითხვა

Here არის გრინსტოუნის მომხმარებელთა გამოკითხვის შედეგები, რომელიც ჩაატარა ლაურა შებელმა ჩრდილოეთ კაროლინის უნივერსიტეტიდან 2009 წელს. კვლევის მონაწილეები იყვნენ ის ადამიანები რომლებმაც შექმნეს, გამოიყენეს, ასწავლიდნენ, ავრცელებდნენ და ტექნიკურად მართავდნენ გრინსტოუნის პროგრამას.

UN სააგენტოები

გრინსტოუნით დაინტერესებულია

• UNESCO, პარიზი
  ახორციელებს გრინსტოუნის პროგრამული უზრუნველყოფის დისტრიბუციას მისი ყველა პროგრამისთვის.
• კვებისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაცია (FAO), რომი
  ინფორმაციული მენეჯმენტის რესურსების ნაკრები იყენებს Greenstone-ს როგორც (ერთადერთ) მაგალითს ციფრული ბიბლიოთეკის პროგრამისა გაციფრებაში და ციფრული ბიბლიოთეკების ავტონომიურ მოდულში (http://www.imarkgroup.org)
• ინსტიტუტმა ინფორმაციული ტექნოლოგია განათლებისთვის (IITE), მოსკოვი,
  შექმნა ვრცელი კურსი განათლებაში ციფრული ბიბლიოთეკების როლზე, რომელიც Greenstone-ს იყენებს ყველა პრაქტიკული მუშაობის დროს.
• გაერთიანებული ერების უნივერსიტეტი (UNU), იაპონია
  დამზადდა UNU-ს მასალების ორი CD-ROM კოლექცია.

ჰუმანიტარული კოლექციები

გრინსტოუნი გამოიყენება ბელგიაში არსებული ადამიანის შესახებ NGO-ის მიერ, რათა შექმნას ჰუმანიტარული ინფორმაციის მქონე კოლექციები, რომლებიც ვრცელდება CD-ROM-ით განვითარებადი ქვეყნების მასშტაბით. მაგალითად, Humanity Development Library აერთიანებს 1230 გამოცემას სხვადასხვა თემებზე ბუღალტერიიდან წყლის სანიტარიამდე. იგი ირთვება ჩვეულებრივ კომპიუტერულ მოწყობილობებზე, როგორებიც გავრცელებულია განვითარებად ქვეყნებში. ინფორმაციაზე წვდომა შესაძლებელი ძებნის, საგნის მითითებით, სათაურის მითითებით, ორგანიზაციის, how-to სიაში ძებნით, ასევე წიგნის ყდების თვალიეებით შემთხვევითობის პრინციპზე დაყრდნობით. (დაწვრილებითი ინფორმაციის მისაღებად დაუკავშირდით მაიკლ ლუტს. [email protected])

ჰუმანიტარული კოლექციების რიცხვი:	~40
თითოეულის წლიური დანაწილება:	~5,000

ტრენინგი

ტრენინგი მთავარი საშუალებაა ნებისმიერი ციფრული საბიბლიოთეკო პროგრამის ასათვისებლად. ჩატარდა ბევრი საერთაშორისო ტრენინგ კურსი; Workshop Map (greenstone.org/map) გვიჩვენებს ადგილების სიას.