[NAMA   6,   O TE TAU TUARUA.]\_\_\_\_\_\_\_WAIRARAPA.MEI    MANE 15th 1899.             \_\_[Wharangi No.   1] \_

Kaumoana Mahitaone.

Mei 1 1899.

Ki te Etita o "Te Puke Ki Hikurangi."
E hoa kia ora tonu koe.    E hoa, mehemea
ko Rakaiora  koe, ko  te tangata   nana nei i
whakahoki te tai   a Ruatapu,  i puta ai nga
morehu ki te ao marama, kua tika taku tuku
atu i tenei hoari whakarara, ko te whakarara
tuarua tenei a Ruatapu,  ka tuhia ki raro iho
 nei, otira me whamarama   e au,   kua ngaro
nga Motu nei i te tai inaianei, kaati, i te tau
1881, ko te powhiri   a te turi,  a   te pohe ki
nga Iwi o nga Motu e rua nei.

Tuatahi.    E whakahei ana ra  te huanui
kia tutaki ake i ahau, ko Takitimu, ko Aotea,
ko Tainui,   ko te Arawa,  ko  Tokomaru,  ko
Matatira, ko Nukutere, ko Kurahaupo, e hoe
mai ana e waka ka  whakau i ona he, e hoe
hoea, e hoe ki te tika, e hoe ki te pono, e hoe
ki te Kotahitanga, e hoe mai ki te tauranga,
e..hoe ki utara e,   ...

Tuarua. Ka pana te Ture i raro ki te
Tiriti ki Waitangi, ki te Tiriti ki Kohimara-
ma, ki te Paremata, ki te Paraki-Hoia Maori,
he mai te rangi kohu, tutaki whare maunga
pakia tena no Kawana, he ngaronga mo ture
kai te tika e titiro iho ana i te rangi, ahaha,
he kiore i karikari toke i tahutahuna.

Maehe, 16 1881.

Ka tu a Paora Potangaroa te reo o Ihowa,
ki te Komiti, ka mea. Me waiata he Iwi, i
tana waiata, i tana waiata, heoi ka waiata
nga Maori, he waiata Maori katoa, he Hime-
ne etahi, ka mea, kotahi ano te reo o a
koutou waiata, he reo Maori, ko tona whaka,
maoritanga tenei; he tangata kotahi nga Iwi
i runga i te Motu nei.

Tuarua. Kotahi i piki ki te rangi, kotahi
i hou ki te Whenua, ka rua ai tikanga o a
koutou waiata.

Maehe, 18 1881.

Ka tu a Paora, ka mea. E te Iwi, wha-
karongo mai, te Haki e rere nei, ko te Motu
nei, kua riro te mana i te Pakeha, ko te wahi
pango he taua No te Motu nei, nga tohu ko-
tingotingo, ko te mana tena o nga Motu
katoa o te ao nei, te waahi puru nei, ko te
waahi tena i riro i te mana o te Pakeha, te
waahi ma i nga taha nei, kei a tatau ano a
konei, engari e tango ana enei tohu i roto
nei, i te mana o te Motu nei, ko etahi o nga
tohu nei, he tohu ena no nga Hurai, i te pu-
tanga mai o te Atua kia ratau. Eo te Koroai
he tohu tena nou no te tangata Maori, taihoa
ka haere mai te Koroai i te pito ra, ka tanu
mia nga tohu e mau nei, ka mau ana taua
Koroai, ko te taha o te Koti Hoia e mau iho
nei. Tuarima ka mea a Paora Te Reo O
Ihowa. Kotahi te waewae o te Atua kai I-
ngarangi, kotahi kei Aotearoa nei, taku kupu
e te Iwi, me whakatika atu o tatau hoa ki te
waahi i whakaritea e te Atua mo ratau, ki te
kore a te Kuini e pai, ka whiti mai nga wae-
wae o te Atua, ka tu rurua ona waewae ki
runga i Aotearoa nei, puta noa i te Waipou-
namu. Eo nga mahi a nga Minita kai te
tarewa noa i runga i te Motu nei, ko nga
mahi Kawanatanga kei te haere mai i te
Whenua, ano he Poaka e tuki ana i te Whe-
nua. Ka mea a Paora, ko au ' e korero atu
nei, e korero Atua ana au, kua mutu te wa e

[NAMA 6, O TE TAU 2.]\_\_\_\_\_TE PUKE KI HIKURANGI.      MEI MANE 15 29th 1899.\_\_\_\_\_\_[Wharangi No.2|

ano koutou, e   korero mai   ra te   riira o Ka-
pene   Rahera, a Taati    Mema   o    Poneke,
kaore ia   e   pai kia   waiho   te Iwi   Pakeha
hei   hoatu  takoha  taake   reiti  ki nga kiri
Mangu,   engari ano ko nga Parakinika   kia
utu ki nga Pakeha,   e koro ma   titiro  ki te
ahuatanga mo   tatau, ka tu o koutou Mema
ki ro.to ki te Apitihana hei   kai whakarongo
i nga tawai mo tatau, hei kai tautoko   ranei
i to koutou taha Apitihana, auahi ana te taha
turaki   me te aha te   atahua, he ware au   e
tuhi nei i enei kupu kaore oku  matauranga.
Tenei tetahi atu patai kiia kitea iho i roto
i te "Puke Ki Hikurangi," haruru ana te po-
ho ngateri ana nga waahi o te tinana,    kapa
kapa ana te tau ote manawa whakatauaki iho
hoki, te na ra to hanga e oku whanaunga   e
whakaara nei i te Apitihana, hei  Kawanata-
nga mo te Koroni nei katahi ano ia te mea pai
rawa ko te Mangumangu Nika, e koro kotahi
taku kupu hei whakahoki i to patai, ahakoa,
te ra ano te hunga   hei whakautu i te   patai
kai te Tai-Hauauru me te Tai-Tokerau, koia
tenei ka   mau te wehi, kaore te kohuru    ki
tenei ra ka pa mai ka rongona   iho te tau o
taku ate ka haruru kai te tukipu, me aha e te
Apitihana te tuku     mai,      tenei   te whaka-
rongo   ake noi ki o taua   morehu i te   Motu
nui, e karanga mai ra auahi ana te taonga   o
tenei tangata.

Kia ora koe e A. H. K. Parakinika mo te
tukunga i tenei patai ki nga tangata hautu o
te Apitihana, tenei to whakarongo ake nei ki
etahi awa o te Tai-Rawhiti, e haha mai ra te
tahekengao te wai i runga o Kaimanawa, e
maringi ata ra ki te Tai-Hauauru, hei wha
kamakuku i te kaki o te Mana Motuhake,
raua ko te kai-arahi o te Apitihana, koia tera
e kauhau mai ra i tena wahi i tona waahi o
nga Motu nei.

Na K. Korou.
O Mahitaone. Wairarapa.

[NAMA 6. O TE TAU 2.]\_\_\_\_\_\_\_TE PUKE KI HIKURANGI,    MEI MANE 15th 1899.\_\_\_\_\_\_\_[Wharangi No. 3]

Te  Ohaki,   Taueru.

Mei a 1899.

Kia II.  P. Tunuiarangi.
Tena ra korua ko to hoa papa, otira koutou
katoa.

E Koro e Hau, tena ra koe, kia kaha, kia
manawanui ki te wewete atu i nga mamae-
tanga i whakapangia mai ki to tinana, ma to
tatou matua, i te rangi e tuku mai ana ata-
whainga maha, kua tukua mai nei e ia ki te
ao katoa, hei whakaarotanga iho ma o tatou
ngakau. Heoi, ko to tatou whakaaro i nga
wa katoa, ahakoa wehewehe noa ta tatou no-
ho, ko te whakaaro i roto i o tatou ngakau,
kia noho era tonu tena, tena, i tona nohoa-
nga, i tona nohoanga, na reira ka tukua o
tatou taua kupu, i roto i a tatou reta mihi-
mihi, kia ora, tonu koe, otira koutou katoa, e
noho mai na i tena waahi, ahakoa nui nga
Aituatanga e takoto noi i roto i to tatou awa-
awa, kaua rawa o tatou ngakau e hoha ki te
whakahua ki te whai ranei i te ora mo tatau
tinana, kua riro atu hoki i a ratou a tatou
Mokopuna, ko te pouri, ko te aroha kei roto
tonu i 6 tatou ngakau, heoi nga kupu mihi.

E Tu, e whakapai atu ana mo to whakaa-
tutanga mui i te whakanekehanga i te ra mo-
te hai ki Porangahau. Heoi kua kore matou
o haere i te whakaatu i tukua atu na ki te
Etita o "Te Puke."

He whakaatu atu hoki tenei ki a rongo
mai koutou, kua oti i to matou huihuinga ki
konei i te 15 o nga ra o Aperira kua hori ake-
nei, tetahi ra hei huihuinga mo tatou ki tera
Motu, a te 25 o nga ra o tenei marama, tae-
atu ki te Pirimia te whakaarotanga kia tae-
ki taua hui, kai te mohio a Morehu raua ko
Parakau ki te tikanga o taua hui, me etahi
atu take i whakaarotia i te ra o to matou
huihuinga ki konei mo taua, ra, kua tuturu
te ra o te hui ki tera, Motu, mehemea i neke-
hia atu te hu i ki Porangahau mote 12 onga ra
o Hurae, penei ka tae katoa tatou ki reira,
ko tena mehemea ka tuturu ki te 27 o Mei
nei, kaore matou e tae ki tenei o a tatou hui.
engari ko taku tino hiahia, mea tatou tama-
riki hoki, ki a tae tahi tatou ki taua hui,
heoi ra e hoa, ma, he inoi atu tenei na matou,
me neke atu te ra ki te 12 o Hune, heoi ki
te tuturu ia koutou taua ra, ma koutou e
waiata atu toku waiata, ina tae koutou ki
reira.

E noho ana i toku   whare   te  Ohaki ka
hikoi te waewae ei, kia takahia runga o
Matira ko panui ei, ka to au ki Ranga-
hau ki te hui a Ngatikere ei, e Karanga
mai nei i te Poari hei ora mo nga Maori
ei, e tapukea ana e  Renata e tautokona
ana e Ngatiwhakaiti ei, i uia atu whaka-
huatia mai kowai te Rangatira o te hui
nei ei, ko  te Papanui ko Te Atua ka ui-
ra i te rangi ka uira i te rangi ei, tenei
ra i ranga ite mana o te Kuini tuarua na
te Pirimia   ei, i tiria nei kia Timi Kara,
Wi Pere, Tamahau e.
Heoi, ki te whakaaetia e koutou tu matou
inoi, me whakaatu mai i mua  o te 17 o nga
ra o te marama nei, ko  te ra tena  e  haere
atu ai matou  ki Waiwhetu.    Ko enei kupu
katoa, kua whakamaramatia atu kia Ngati-
Matehaere.

Heoi ano, kia   ora   tonu koutou katoa.

[NAMA 6, O TE TAU 2.]\_\_\_\_\_TE PUKE KI HIKURANGI.     MEI MANE 15 29th 1899.\_\_\_\_\_\_[Wharangi No. 4]

Na Tuhua Te Huki.

Tuma Harawira.

Otira na nga  morehu  katoa  o Ngaiteao,
me Ngaitumapuhiarangi.

Ki te Etita o "Te Puke Ki Hikurangi,"
tena koutou katoa e mahi na i te rongo kore-
ro mo nga Iwi maha i runga i nga Motu nei,
tae atu hoki ki o tatau hoa Pakeha, me to
tatau Kawanatanga me nga Mema o te whare
Paremata, me te Runanga Ariki e mahi mai
nei i nga tikanga e tipu ai he pai ki nga Iwi
e toru, ma te Kaihanga o nga mea katoa i te
Ao koutou e tiaki, e manaaki, e whakaha kia
neke atu hoki i tenei kaha o koutou, kia pai
tonu koutou tetahi ki tetahi, herea te aroha
ki runga i a koutou, kua tae mai ta koutou
whakaatu kua pau te tau o taku Pepa, e tika
ana no te o o Mei i tango ai au i te "Puke,"
i tera tau 189S, me tuku mai ano he Pepa
moku mo tenei 1899.

Arete   Mahupuku.

Kia Arete Mahupuku tenei kua tae mai o
kupu mihimihi mai kia matau, me o kapu
tohutohu hoki kia matau, mo te kaha me te
pai, me te aroha o tetahi ki tetahi, ae, ma te
haere i runga i enei kupu, e marama ai te
ngakau o te hunga e noho ana i roto i te po-
uri i te atarangi hoki o te mate, hei whaka-
hangai i te noho i runga i te rangimarie me te
ngakau aroha, kaati ake te mihi.

Tenei to tono kua tae mai, kia tukua atu
ano te 'Puke" kia koe mo tenei tau, ara mo
te ta" 1899, ae tenei ka tukua ata kia koe
mo te tau.

[NAMA 6, O TE TAU 2.]\_\_\_\_\_TE PUKE KI  HIKURANGI.      MEI MANE 15 29th 1899.       \_\_\_[Wharangi No. 5]

Poranghau.

Aperira 28 1899.

Ki te Etita O "Te Puke Ki Hikurangi."

E hoa tena koe. ki a ora, mate Ariki koe e
tiaki i nga kino katoa, mana e tohu tou Wa-
irua, mana e tuku mai he kaha he marama-
tanga ki a koe, hei ako hei tohutohu i nga
Iwi o Aotearoa me te Waipounamu, koia e
pikau nei ''Te Puke Ki Hikurangi" i nga
kupa mohio hei whakarongo mate taringa, o
kore e whakarongo, hei titiro ma nga kanohi,
e kore e kite, e kore ano hoki e manau.

E "Puke," he koa, he tumanako no te
ngakau mo tou taenga mai ki au i tenei ma-
rama ano, ia Aperira, ka pai. haere mai i
runga i te aroha noa me te pono, unu i mo-
hio he morehu ahau no nga tangata rarahi
kua ngaro atu ki te po, haere mai, kimihia
mehemea kai te pehea nga whakaaro, kai
te whakarongo ki nga mahi puhaehae a nga
matauranga  kaore nei he tikanga.









 Papawai.

6. Ko te powhiri i te Kotahitanga, me te
Tiriti ki a tu ki te Upoko o t6 Ika a Maui, ki
Papawai Wairarapa, oti ana ko Aotea me te
Waipounamu te Paremata, i tautoko katoa
ahau i aua Take, i taua wa ano, ka tae mui
te Pirimia ki Papawai, he nui tona whakapai
ki nga kupu a H. T. Mahupuku i wkakata-
koto ai ki tona aroaro, me tona whakaae ki te
rohe o Potiririkore, me te whakaae o toku
ngakau ae, ko Porangahau be rohe, otira na
nga tangata kua ngaro taua rohe, no reira
kaore e warewaretia.

I muri mai, ko   te hui  a te  Kotahitanga,
i tae atu au i taua   hui, te kupu   i  oti, ko te
tuku mihi ki a te Kuini, me tona whanau, ki
a aroha mai ki te Rahui i nga morehu Whe-
nua, hei oranga mo to Iwi Maori, whakaetia
ana mai, koia te Pire Poari, ka ea taua inoi a
te Kotahitanga   i  a te   Kuini, no   reira tere
tonu taku Ripoata kia H. T. Mahupuku kia
paahitia te Pire, ko nga Ture  uaua me wha-
katikatika   ia tau,   ia tau,    ma raua   ko  te
Komiti e whakatikatika, i ranga i te  kaika o
te  matauranga,   tautoko ana   tetahi   taha i
runga ano i ana whakatikatika,   tapahi ana
tetahi taha  i te Poari   me ona   Ture katoa,
kaore e whakaae ki te whakatikatika, ka mea
toku whakaaro, he  taimaha  rawa  te turaki
noa iho a te Tai-Hauauru, engari te tautohe
ki te whakatikatika, ahakoa  kore  e  oti, me
haere tonu ia tau, ia tau, ka marama, ko te
take, kowai ra hei inoitanga atu, akuanei ko
taua Kuini ano, ko taua Kawanatanga ano, he
mea whakama tenei   ki toku   whakaaro, ko
ahau kai runga ano i te Poari, me aku whaka -
tikatika mo te rohe ano o  Potiririkore, mana

[NAMA 6. O TE TAU 2.]\_\_\_\_\_\_\_TE PUKE KI HIKURANGI,    MEI MANE 15th 1899.\_\_\_\_\_\_\_[Wharangi No.   6]

 HE PANUITANGA.
Tenei kia mohio koutou, ko Takuta Hena-
reti, kei Kereitaone nei e noho ana,  he tino
Takuta ia, konga tangata  e  haere ana  mai
kia ia, me takoto tonu te moni e Rima here-
ni, mate Takuta  ko  te  utu o muri mai, kei
te ahua o te mate te ritenga, ko taua uta mo
te Takuta, ko tona Whare e noho  ai   kei   te
Whare, o A. H. Kumeroa.
Anganui.

KAHORE E TAU TE HEE, KI NGA KAI-MAHI
O TE "PUKE," ME To TATAU NUPEPA Mo
NGA WHAKAARO, ANGA RANGATIRA TAANE, WA
HINE, E TUKUA MAI ANA KIA PANUITIA E
" TE PUKE KI HIKURANGI," OTIRA KIA TUPA-
TO ANO KOUTOU, KAUA NGA KORERO KINO.

MARAMA-TAKA   O TE "PUKE."

Ko nga ra enei hei putanga atu mo te Pepa,
i roto i te marama, a, pau noa tenei tau, ko
nga ra hei taenga atu ki o koutou Kainga
kaore te "Puke" e mohio, engari te poohita-
nga atu i konei, e mohiotia ana, koia, e whai
ake nei:—







TAUIRA  POTO.
ONGA  TURE  OTENEI  PEPA.

(TURE 1.)

Ko te utu mo te Pepa o "Te Puke Ki Hi-
kurangi" i te tau 10/ hereni.

(TURE 2)

Ki te tono mai i te Nupepa, me penei te a-
hua'o te Ingoa ki waho o te kawa.
Ki Te Etita.

"O Te Puke Ki Hikurangi."

Box 20
Greytown Wairarapa.

(TURE 3.)

Ki te tuku moni mai koutou, ko te Tauira
ano tena i runga ake nei, hei nga moni oota
Poutapeta anake.

(TURE 4.) .,

E rua putanga o te Pepa i roto i te mara-
ma.

Na Te Etita o  "Te Puke  Ki Hikurangi."

Printed and Published by   T. RENATA.
Under the Authority of H.    T.    MAHUPUKU
at his Registered Office,    Main-street, Grey-
town North, Wairarapa.