|
loading...|
|
Te Karere o Poneke 1857-1858: Volume 1, Number 33. 28 June 1858 |
pp
Commentary|
|
1 1 |
▲back to top |
TE KARERE O PONEKE Ko te kai rapu, ko ia te kite. [VOL I, MANE, 28 o HUNE 1858, NO. 33] The "KARERE O PONEKE" is pub- lished every Thursday morning. TERMS OF SUBSCRIPTION;- Twenty Shillings per annum, payable half- yearly. TERMS OF ADVERTISING;- Three pence a line for the first insertion of all advertisements, and Two pence a line for every subsequent insertion. Advertisments wil be continued and charged for until counter-ordered: such orders in writing, as also all Ad- vertisements (in English) will be re- ceived at the INDEPENDENT Office, Lambton-quay, on Tuesdays, at any time before 4 o'clock, p.m. HE KIWI! HE KIWI! EHOA MA, e nga kaiwhakangau Kiwi, tahuri mai. Ko au tenei hiahia ana ki etahi Kiwi kia hopukia mai e koutou—hei te mea ora. Kei te pai o te manu te ritenga mo nga utu: otira, ko te utu ano tenei pai ai au:— Mo te mea rahi ......... £200 Mo te mea iti ............ 100 Ma te pai o te manu ka whakanuia ai nga utu, ma te kino ka whakaititia ai. A, e pai ano kia maha nga kiwi —kia rua te kau noa atu—e hokoa katoatia e au. NA TE PURA. Poneke, 4 o Pepuere, 1858. WAIRARAPA Mira-huri-paraoa o Papawai. Kua oti e matou ko nga tangata te whakarite, a kua riro mai i au na runga mai i te ritenga rihi, te Mira-huri-paraoa i Papawai. Ko nga utu mo te hurihanga witi e rite ana ki o nga mira o Poneke, ara, he hereni me te hikipene mo te puhera. Kei te makete hoki te ri- tenga mo nga utu e hoatu ai e ahaua mo nga utu witi o kawea mai aua mo te hoko. Kia rongo mai nga tangata noho o te taha ki te rawhiti o te mira, he huarahi pai tera o anga: mai ana ki to mira ra te pito ki runga o te kainga o Te Merihana. Kia rongo mai hoki nga tangata o Kerei Taone, e kohi- kohi moni ana ahau hei whakaoti i te huarahi tika mai i nga paamu-iti o Wairarapa. Na TAMATI HUKA. (Thos, Hooker.) 28 o Hune, 1858 PANUITANGA. He Hoiho kei te haere i Rangi- tikei nei. E wha nga tau o taua hoiho; ko te ahua he whero. Ehaere tahi ana me tana kuao. Me haere mai tetahi tangata nona tetahi hoiho kua ngaro, ki te titiro: ki te tika nona ka whakaae au kia riro atu i a ia te hoiho nei me tana kuao. Ko nga utu mo te hopuranga, mo te ahatanga ranei, mana ano e whakarite. NA RAUPARAHA TE RINGA Rangitikei, 15 o Pepuere, 1858 KO TAHI TE RAU PAUNA NO TE MEA, Kua tahuti tetahi herehere i te Whare-herehere o Poneke, ko Hoani Wuru tona ingoa, he Pakeha—no te ata o te 7 o nga ra o tenei marama i oma ai. Ki te hopukina taua pakeha, a Hoani Wuru, e tetahi, ka arahina mai ai ki te Kai- tiaki o te Whare-herehere o Poneke, ka hoatu ki a ia, hei utu mo taua ho- pukanga, nga moni, ko tahi nei te rau pauna. NA; KO NGA RITENGA ENEI O TE AHUA O TAUA HOANI WURU: Ko ona tau 44, ko te ikeike 5 putu 8 inihi—he mea ahua karererere te kanohi, e atamangu ana te maka- we; ko nga kanohi, he atamangu- mangu. I tana omanga ai, ko ona kakahu, he puru haikete, he wetikote ahua pango; he tarau koruroi, he potae wairaweki, mangumangu, me tetahi wahi ripona, e roa ana, kei muri. WILLIAM FITZHERBERT, Kai Tuhituhi o te Kawanatanga. Te Whare Tuhituhi o te Kawanatanga, Poneke, 8 Hune, 1858. KO TE TIMA WONGAWONGA E rere ana ko Wanganui, ko Wakatu hoki, hei te whitu o nga ra o Hurae. Ko te tangata e mea ana kia eke, kia uta taonga ranei, me korero mai ki a TAKANA raua ko PENARA, (Duncan & Vernell.) Poneke, 23 o Hune, 1858.
|
|
2 2 |
▲back to top |
2 TE KARERE O PONEKE.
Ko te kat rapu, ko ia te kite.
MANE, 28 o HUNE, 1858.
KO TE HAURANGI.
Ko te rangi tenei e whakaturia
ai te whiriwhiringa mo te Hupari-
tene, ki nga wahi katoa kua
oti te whakarite, me ta tera nupepa i
whakaatu. E kore ano e kitea wawe-
tia kowai ranei ka waiho hei Hupari-
tene, ko te Petitone ranei, ko te Hira
ranei. Kia poto mai ano nga puka-
puka o ia wahi o ia wahi, ka kitea
ai. Hei a Mane o tera atu wiki, ara,
hei te 12 o nga ra o Hurae, e kara-
ngatia nuitia ai, hei reira ano ka ra-
ngona, ko tehea ranei, ko tehea
ranei. E nui ana e puehu i roto i
nga tini pakeha i roto i nga ritenga
penei—he nui ano o te tautohetohe o
tetahi o tetahi. Kua kite nga tangata
maori i ta te pakeha hanga i roto i
tenei mea. Ko ta matou mahi tenei
he whakahaere tika i nga whakaaro o
nga maori. Kauaka ma matou e mea
mowai ranei o tehea tangata poati,
mona ake ano te whakaaro ki tera,
me whakaaro marire ano mo tana e
pai ai. Otira, me whakatupato ma-
tou i nga tangata maori kei uru ia ki
roto ki nga ritenga kuware o etahi
pakeha. "Me whakarihariha i te
kino, me u ki te pai."
E hoa ma, ka nui haere te mahi
haurangi i roto i tenei mea. Ka
kite matou i etahi o nga maori e
kumea poakatia ana i roto i nga
huarahi o te taone. Kei mea ra-
tou, "Heoi, na te pakeha i ho-
mai." Ahakoa homai e te pakeha
te mea whakamate, e kore te tangata
mahara e tango. Ko te take tera o a
te pakeha mate. Ko te mea tena e
mate wawe ai etahi, e rawakore ai, e
riro ai ki te hohipera, ki te whare-
herehere, i tupu ai nga mea kino i
roto i aia. " Ko te huarahi ia ki te
mate." Ka kaere te maori ki runga
o tenei huarahi e kore rawa e tupu he
painga mona. Ka hoki iho ia ki
to puru. Ko ta matou e hiahia
ai kia kake haere te tangata maori,
kia meinga he tangata mohio, he
tangata rangatira, he tangata whai
E kore pea nga tangata kua mana-
wareka ki te wai piro e rongo
mai. Kei raro iho ratou i tona kaha
nui, he pononga ratou na te haurangi,
toia rawatia ana ki runga o te he, ko
to ratou mutunga iho, be matenga.
Heoi, ko nga tangata, kahore ano i
whakarauna e tenei kino, me tupato.
Kaua koutou e pa ki te wai piro, he
whakakaka- ano tona, he wai whaka-
mate tangata hoki. Ka ki matou i te
whakama i te kitenga ai o te maori e
riro ana i a ia. Maumau te moni!
Maumau te taima ! Maumau te ta-
ngata ! Heoi te kainga pai mo te
haurangi, ko te whare o nga pohehe
—e kore hoki e tika mana e haere
noa.
E tohea koutou e tetahi kia inu
i te rama, i te aha ranei e haurangi
ai, kia pakeke. He whakawainga
tena. I pera ano te timatanga o ratou
katoa kua riro hei taurekareka mo te
kaho rama. He wahi ano i mua ka-
hore ratou i inu—i timata ano i te
karahi kotahi, muri iho ka taea nga
karahi erua, no te roanga o te haere
ka reka te waha i tena mea—hiahiatia
ana. Kaha rawa te hiahia—na, kua
riro rawa me te mea e tere haere aua
ki runga o te waipuke.
E hoa ma, me tupato, me tu-
pato, heoi ano te tino kai muru
i o koutou mea, te kai kohuru
i o koutou tinana, te kai whaka-
mate i o koutou wairua! Kahore
hoki he painga o roto. Ka haere
koutou ki te paparakauhita, noho noa
iho ai, inu noa iho, he aha to pai o
reira ? He pai ranei te korero, he
pai ranei te ritenga? Ka whakatu-
puria ranei te pai mo te tangata i roto
o tera whare? Kahore rapea. E ngari
me rapu i nga mea e mohio haere ai
koutou ki nga tikanga pai, me korero
i nga pukapuka ka whakamaramatia
ai nga tikanga. Me haere ki nga
tangata whai whakaaro korerorero ai,
Kia mahi te hinengaro i roto o te
tangata. Me whakanui i te pai ki
runga o o koutou kainga. Me hanga i
te whare hou, me tango i nga mea
katoa e kake haere ai he ingoa me
koutou. Ko nga haurangi e hoki ki
raro, ko nga tangata whakaaro e kake
Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Wanganui,
17 o Pepuere, 1858.
E hoa, me tuhi iho e koe enei
korero aku, ara, te weranga o taku
whare i te ahi. No te weranga i
wera ai ka tangi au ka pouri noa iho
toku ngakau ki oku taonga ka pau i
te ahi. Ka maharatia, erangi me
tuhituhi noa atu e au ki nga kai
whakawa nei mehemea e kore ratou e
aroha mai ki ahau. Tuhituhi atu
ana e au ki nga kai whakawa maori,
pakeha hoki, ki a te Ture, ki a Rihari
Wunu, ki a ratou katoa, whakaae ka-
toa ana ratou nga kai whakawa nei ki
taku pukapuka. Tuhia mai ana e
Rihari Wunu, ta matou kai whaka-
maori, te pukapuka kohikohi moni
hei kohikohi ma nga pakeha me nga
maori. No te Mane ka kawea te
pukapuka kia tuhituhia nga ingoa
pakeha me nga ingoa maori.
Na nga pakeha ............ £3 17 6
Kawana Paipai............... 100
Iharaira Takaterangi ...... 100
Haimona ..................... 100
Kuihi Koeti .................. 10 O
Reupena Tamakiringa ... 10 O
Kohi ........................... 10 O
Utiki Mohuia ............... 10 O
Matiu Kunekune ............ 10 O
Wepu Te Koha............... 10 O
Eruera Wakaahu ............ 10 O
Hoani Mete .................. o O
Metekingi Koikoi............ 5 O
Horopapera Te Peka ...... 5 O
Manuera Hua ............... 5 O
Petera ........................ 5 O
Waiti ........................... 5 O
Ripeka Naero ............... 5 O
Nikorima Huri ............... 5 O
Kawana Moraro ............ 5 O
Hone Wata .................. 5 O
Poihipi Taramoana ......... o O
Patariki ........................ 5 O
Heremaia ..................... 5 O
Apera Terangi ............... 5 O
Te huihuinga o nga homai-
tanga iti .................. 490
Te katoatanga ............£18 6 6
Heotiano:
Na HORI KEREI NAEROA.
Mo te Karere o Poneke.
Wanganui, Hune 21, 1858.
He korero tenei mo to matou tu-
puna mo Turi. Ka rongo tana wahine
a Rongorongo i a Uenuku e tangi tu-
turiana i tona whare, ka mea te kupu,
|
|
3 3 |
▲back to top |
TE KARERE O PONEKE. 3
Ngati-Turi, Ngati-Turanga, Ngati-
Rongotea, kumea mai ki roto nei kore
te kaimua ka popoki te umue. Oru-
oru taku manawha ia Kawhe-potiki,
utaina ki runga te whata ama ia tane
runa mai. Rongo e ! ka mea te kupu
a Turi, ko te hara ia Wania. Ka mea
a Turi, he kohuru ona he nuku mona.
Ka anga taua wahine a Rongorongo
ki te kimi Waka mona i a Toto. Ka
homai ko Aotea. Ko te haerenga
mai o Turi ki tenei taha ka whiua
mai e Uenuku, ko te kiore, ko te pu-
keko, ko te motarua, hei huna i nga
kai a Turi—ko aua kai he kumara, he
karaka. Ka homai hoki e Uenuku
ko Potoru hei kukume i a Turi ki te
taitope, ki te uru kia mate. Ka wharu
taumanu, ka ngaro, ka tu a Turi ki ru-
nga, ka tu atau i tona waka. Tenei
hoki te taketake e Rongomaru whatu
whana, waiho i runga i te waka paroro
hau amo ake hoki au i taku toki, waiho
ki runga, waiho ki raro, waiho ki te
whaiao, ki te ao marama, marua ka-
hura ! Tangaroa unuhia!
Ka mutu nga korero maori. No te
ture enei korero. E hoa ma, e nga
tangata e noho ana i runga i te ture.
He ture kotahi te ture, hei whakapono
kotahi, hei iriiringa kotahi. Ko te
ture anake te mea nui ki te ao. Ka
mea maua me noho nga tangata i
runga i te ture, kia whai kai ai, kia
whai rawa ai, kia whai kakahu ai.
Ka mutu a maua korero.
Na HAMIORA TEAITUPUA,
Na Te KORONEHO TEIKA-A-MAUI.
———\_\_\_\_\_
Rangitikei,
14 o Hune, 1858.
E hoa,
Mau enei kupu e tuku atu
kia taia mai.
E hoa ma, Tena ra koutou. Ka-
nui taku aroha ki a koutou. Kia
rongo mai koutou, ko tokonei utu mo
te eka whenua, 10 tini te roa, 1 tini
te nui, e toru pauna. Ko te utu i te
timatanga mo te eka, 10 tini te roa,
1 tini te nui, he hawhe karaone. Kua
roa e takoto ana nga whenua ki nga
pakeha, kotahi te kau hereni mo te.
eka. Kua tupu te karaihe ki runga
ki te whenua Ł2, Ł3, te utu. Ko te
roa tenei o tetahi eka 10 tini te roa,
1 tini te nui; tetahi ano, 5 tini te roa,
i tini te roa. Ko enei eka e whaka-
Heoti ano, ki a Maika Purakau, otira
a nga tangata katoa o tenei motu.
Na to koutou hoa,
Na KEREOPA TOKOAHU.
No nga tangata o Waikanae te
hiahia kia taia tenei
TAU A MOKAU MO TE RAUPARAHA.
Karanga pa mai?
Tena ka mene kei waho,
Kei tai e kokoti kino ana, i te ngaru tua
manomano,
Tai ki Karewa.
Ko te paenga ia,
Waho o Maketu,
Ko te one tiatia, ki te tao matarau,
Te tonga puaroa,
Ka rimua o iwi ki runga o Tauwhara,
Taka mai Rawhiti;
E mua ana te toa na,
Whakahaerea ra,
Na runga i Ohautapere,
Ka tuwhera kau mai
Te rua o Kaiwhare.
Tapua kau ana te toka i a te Whata,
I te pae tirohanga nei hoki,
Wherawherahia ra e,
Te kapu o to ringa,
Kia hou taketake,
To ringa parapara,
I kakarea ai te mano o te whenua,
Kokopa mai nei,
Ki ona papa, ka heua nei hoki,
Me hoko atau, e!
I te turanga whakawareware,
Whakawarea ana koe ra,
Ki te ngakinga mate, ki a Tamamutu,
Nawaki tonu atu e,
I te ara whekowheko
Runga o Tarawera.
NGA TIKANGA O TE TAONGA.
Tenei, e hoa ma, he korero mo nga
take i whai ritenga ai te taonga, i rere
ke ai te ahuareka o tetahi i tetahi—
ara, tona ritenga i whakanuia rawatia
ai etahi, tena ano ko etahi e whaka-
rerea noatia ana. He mea kite tenei
korero i roto i tetahi Karere tawhito
o Akarana. A, mo tona marama i
taia houtia ai hei titiro mo nga kai
korero o te Karere o Poneke:—
Whakarongo mai, e hoa ma, kia
whakaatuaturia ki a koutou etahi ti-
kanga o tenei hanga o te taonga, ara,
i kiia ai etahi mea he tino taonga, he
taonga nui, a, i kiia ui etahi mea, ho
taonga iti, he mea whakaparahako
noa iho.
hiriwha hei moni, he pai; ko te pai
he iti; ko te iti me te taonga nui
hoki o aua mea, o te koura, o te hiri-
wha. Ahakoa pata iti, he iti koura, a
he taonga nui; ahakoa poro iti, he iti
hiriwha, he taonga nui.
Otira, he aha ra te take i waiho ai te
koura te hiriwha hei taonga ueke ake
i te rino ? Kahore nei hold o raua
wahi kirunga ki nga mahi, pera mo o
te rino. He raru nui to tatou me he
mea ka whakakorea ki a tatou nga
maripi, nga kutikuti, nga karehu, nga
patiti, nga toki, nga kohua. A, ko era
mea ekore e tino pai ki te hanga ki
tetahi mea ke ake, engari ki te rino,
ka pai. Hei toki aha te toki hanga ki
te koura, a hei purupuru aha te puru-
puru hanga ki te hiriwha ? Erangi
ano te rino.
Na, e marama ai tenei kupu ki a
koutou, me whakaaro e koutou, ko nga
mea i tino matea nei e te tangata,
ehara era i nga mea e waiho nei e ta-
tou hei tino taonga. Ko te angi nei,
ko te wai maori nei, e tino matea ana
enei e te tangata, ki le kore hoki enei
ki a tatou, 9 kore e ora. Heoi ra, e
kore te angi nei, te wai maori nei, e
waiho e o tatou whakaaro hei taonga,
ekore hoki e utua e tatou, ta te mea
hoki he mea riro noa era, he mea taea
noatanga atu.
He pono ra ia he kai onge te wai.
maori ki etahi whenua. E takoto nei
ano te korero i te Karaipiture mo nga
puna wai i whai pakangatia i mua; he
mea hoki, kei etahi whenua he taonga
nui ano te puna wai, he kainga kore
wai hoki. Heoi ra, ahakoa i era wahi
e hokona nei te wai maori, ko te ti-
kanga o te wai i rite tahi; he mea e
matea ana e te tangata ki reira, a he
mea e matea ana e te tangata ki konei,
ki te wahi e rerengia nei e te awa, e
riro noa mai nei te wai kahore nei e
atua. Engari, ua te kore ka meinga
he taonga; a kei nga wahi e kore ana
te rino, ka taonga nui ano hoki ia.
Kei etahi motu e tae nei o matou
kaipuke kahore he rino ; a ko o reira
iwi ka koa tonu ki te whiwhi ratou ki
etahi titi torutoru nei hei utu mo te
poaka. I penei hoki ki Niu Tireni i
mua; tona taonga nui he rino; ka
makere noa nga taonga nui o te ta-
ngata Maori mo nga torutoru para rino
| nei. Engari, kei nga tini whenua e
|
|
4 4 |
▲back to top |
4 TE KARERE O PONEKE. ko te mea e matea nuitia aua e te tangata. Otira, he taonga ano ia te rino, ta to mea, ma te keri nui 1d te whenua ka taea ai, ma te tahu ki te oumu kia rewa, ma te whai hanga hei toki, hei karehu, hei aha, ka tika ai hei mea mahi ma tatou. Mo "hemea Otira, ehara ano hoki i te kore a nake no tetahi mea, i te onge, e kiia ai he taonga taua mea, mehemea kahore ona pai e hiahiatia atu ai e te tangata. Tera ano etahi tu kowhatu e ouou ana, ara, o takitahi ana te kitea e te tanga- ta; tena, kahore i waiho hei taonga, ta te mea kahore he tikanga o aua kowhatu ki runga ki te mahi, kahore hoki ki runga ki te ataahua. Kahore te tangata e pai ki te hoatu utu mo taua tu kowhatu; ko te mea i kore ai, he kore hiahia nona ki taua mea. Otira, kei tetahi kowhatu i ouou i runga i te ataahua, ka taonga nui ano, ahakoa ia heoi tona tikanga ko te whakapaipai tangata anake. He pera te taimona, te rupi, me era atu, tona tini. He tini nga tangata ka puku mahi nui kia nui ai he moni hei hoko whakapaipai mo ratou, haunga ia te kai hei oranga, me te kakahu, ara, ka whai atu ki te kowhatu utu nui wha- kapaipai nei, penei mo te kura pou- namu nei, ara, ki nga whakapiwari mo te tangata. A, nui ake ana te hiahia ki enei, he ataahua mai ki te kanohi te tahi, a he tohu whai rawa hoki no te tangata i a ia aua mea, koia ano tetahi. Me he mea ko te ataahua anake, tena e neke atu to ataahua mui o te pupu pua- wai maori nei i to to ripene, i to te kowhatu utu nui na; tena, kawhai tonu te hiahia o te wahine ki enei,kia kiia ai, o taea e ia enei te utu ki to moni, ara, ko era, ko nga puawai maori nei, he hanga tiki noa atu, ka riro noa mai, kahore he utu. Kahore he he o te whai atu ki nga tena ko te whai atu ki nga tini wha- katakohe, utu nui ro, he maumau moni, ho whakarawakore i te tangata. Pau atu nga moni i nga whakapaipai ra, kore aua mo nga kakahu pai, ma- roro nei, mo etahi mea hoki hei horoi hei whakakanapa, hei tahi para, kia ahua pai ai te whare me nga mea o roto. Ko te whakapaipai ka whaka- irihia ki runga ki nga tareparepa, ki te paruparu, ka tahi ano te hanga wha- kahouhou. Heoi, kua mohio pea koutou ina- ianei, ko te mea e meinga ana hei taonga, me whai painga ki runga ki te mahi, ki runga ranei ki te ataahua; me whai ahureka ona ano ranei—me te ouou ano ia—ara, ko te ouou te- nei, e kore e riro noa mai. Na, ka tahi ka meinga he tino taonga. He pai mahi, he ouou, ka taonga ; he ata- ahua, he ouou, ka taonga; a, he ahua- reka, he ouou, ka taonga; heoi ano. Na, i roto i nga mea e tika nei kia hiahiatia, heoi nga tino taonga ko nga mea tino ouou, ara, ko nga mea e taea ititia ana i runga i te mahi nui. Ko te take tenei i meinga ai te koura, te hiriwha, hei taonga nui ake i te rino. Mehemea kahore o raua pai,ataahua ranei, kahore-he tangata e hiahia kia whiwhi ki taua koura ki taua hiriwha; tena ko tenei, hiahia- tia ana, a meinga ana hei taonga nui ake i te rino, he ouou hoki i te rino, a, he mea mahi nui ake hoki e taea ai. Kia taea ki naia ake nei, he ouou rawa te koura raua ko te hiriwha. Ko to te koura ahua i te rironga mai, me he puehu nei, he mea mahi mai iroto i te onepu o etahi awa, whakarewa ai ki te wai. Rite tahi te mahi nui me te nui o nga utu e pau atu i te ma- hinga mai o nga pauna (taimaha) hiriwha kotahi tekau ma wha, o te pauna koura kotahi. Na konei, ki te hokohokona, ka rite te 14 pauna hiri- wha ki te 1 pauna koura, (pauna tai- maha). Kotahi atu hoki te mea mana e kiia ai tetahi hanga, he taonga, ara, kia ahei tana mea te hokohoko atu ki tetahi atu mea. He taonga, e ahei ana te tuku ki tetahi atu tangata. Ina hoki, ko te ora o te tangata—e hia- hiatia ana ano te ora, a he mea te ora kaore e taea e nga tangata katoa; utu ki a koe. Me he mea rapea e ahei te pera, tena e hokona nga wae- wae kaha me nga ringaringa me te tinana ora o tera tangata rawakore ; me utu e te tangata whai rawa ki tana mano pauna ki tana tekau mano pau- na moni kia whai tinana ora ai ia, A, mehemea i ahei, ka hopu tonu taua tangata rawakore ki nga moni a te whai rawa. Tena ko tenei, ekore e ahei, inahoki, ahakoa tapahia nga ringa nga waewae, ka hoatu, ekore e tika hei ringa hei waewae mo tera. He pono ia ko toua ora e ahei ano te whiu atu, ara, me whakatupu e ia te mate mo tona tinana, tena ekore toua ora e ahei te hoatu e ia hei ora mo tetahi atu tangata. NGA RITENGA. O TE HOKOHOKO. NGA KAT o TE MARA. Witi, 8 hereni, mo te puhera (62 pauna) Paraua, 22 hereni, 24 hereni, mo te rau pauna. Papapa Witi, 1 hereni 6 pene, ma to puhera (20 pauna). Paraoa tuatoru, 10 hereni 11 mo te rau panua. Kanga, 9 hereni, me te hikipene mo te puhera (56 pauna). Taewa hua kou, 9 hereni, me te rau. Ooti, 7 hereni, mo te puhera (40 pauna). NGA KAI KINAKI. Piwhi, 3 pene mo te pauna. Kiko Hipi, 4 pene, mo te pauna. Kuao kau, 5 pene, 6 pene, mo* te pauna. Poaka, ora, 3 pene mo te pauna. Ko ERA ATU MEA. Pata (hou), 2 hereni mo te pauna, Pata (tote), 1 pene, mo te pauna. Hua heihei, 4 hereni mo te kau ma rua. Poaka whakapaoa, 1 hereni, 4 pene mo te pauna. Tiihi, 1 hereni mo te pauna. Pipipi, 6 hereni, 9 hereni, te mea kotahi. Kuihi. 4 hereni, 6 hereni, te mea kotahi. Parera, 4 hereni, 5 hereni, takirua. Heihei, 4 hereni, 5 hereni takirua. Muka papai, 20 hereni mo te rau pauna. I taia tenei Nupepa i te perehi o MEKENIHI rawa ko MIUA, i Poneke,