![]() |
Te Karere o Poneke 1857-1858: Volume 1, Number 2. 24 September 1857 |
![]() |
1 1 |
▲back to top |
TE KARERE O PONEKE. Ko te kai rapu, ko ia te kite Vol 1.] TAETE, 24 O HEPETEMA, 1857, [NO. 2. The "KARERE o PONEKE" is pub- lished every Thursday morning. TERMS OF SUBSCRIPTION; Twenty Shillings per annum, payable half- yearly. TERMS OF ADVERTISING; Three pence a line for the first insertion of all Advertisements, and Two pence a line for every subsequent insertion. Advertisements will be continued and charged for until counter-orderd: such orders, in writing, as also all Ad- vertisements ( in English ) will be re- ceived at the INDEPENDENT office, Lambton quay, on Tuesdays, at any time before 4 o'clock, p.m. E AHU ANA KI TE TIKENE. HEI te Manei, te 28 o nga ra o Hepe- tema nei, rere ai te Tima WONGA WONGA, ki te Tikene i Aorere. Ko te tangata e hiahia ana ki te haere, ki te uta taonga ranei, me pa mai ki a TAKANA, (R. J. Duncan.) Poneke, 16 o Hepetema, 1857. E RERE ANA KI AORERE. KO tera kuna papai tona ingoa KO HERA RAUA KO ERIHEPETI, 22 ona taua. Ko He- perei te ingoa o toua rangatira. Hei te Haturei te 26 o nga ra o Hepetema nei rere ai. Ko te tangata e hiahia ana ki te haere, ki te uta taonga ranei me pa mai ki a ROKOREI. (W. S. Loxley.) 24 o Hepetema, 1857. PANUITANGA. HE HOIHO kei te haereere i Pa- rampoa, i Poneke nei. He uwha taua hoiho; ko te ahua, he whero; e haere tahi ana me tana kuao, —he tane te kuao. Na! ki toku wha- kaaro noku ake ano tenei hoiho (me taua kuao hoki), otira, he tupato noku kei tango pohehe au i te taonga o te tangata ke, i panutia ai e au enei korero. Tera pea he tangata kua ngaro tona hoiho: heoi ra, me haere mai ia me titiro—koia ranei tenei. A ki te tika ka whakaae au kia riro te hoiho nei (me tana kuao) i taua ta- ngata. Ko nga utu mo te hopuranga, mo te ahatanga ranei, maua ano e whakarite. Na WIREMU RAKIWHATA. (Wm. Luxford.) Hepetema 23, 1857. PANUITANGA. TE TIMA WONG WONGA. WHAKARONGO MAI! e koutou, e nga tangata e mea aua ki te haere i runga o tenei Tima. Kia takoto ra ano nga utu, ka tahi ka tika kia eke te tangata ki runga. Ki te mea ka waiho kei muri o te ekenga, te homaitanga, na, ka nui ake nga utu. Na TE TAKANA. (R. J. Duncan.) Poneke, Hepetema 16, 1857. HE KAI HOKO MUKA, ME TE HU- RUHURU HIPI. KO nga tangata o raro iho nei. He nui te utu e homai ana e ratou. Ko te WAHAREI ma. (Worsley & Co.) Poneke, Hepetema 14, 1857. E RIMA TE KAU PAUNA. KUA mate toku kuao hoiho e tetahi tangata whakaaro kino—he mea oka ki te naihi. Koia au ka mea ai— ka whakakitea mai te tangata nana i whakamate, ka whakaritea e au ki te tangata i kite ai, e rima te kau pauna, hei utu. Na Te TOKINGI. (J. H. Docking.) Poneke, Hepetema 16, 1857. PANUITANGA. Ko nga tangata Maori kua tango mea i toku Whare hoko taonga i Poneke, na kahore ano i utu, me hohoro ratou te whakarite i aua utu; kei tahuri atu au ki te Kai Whakawa. No te mea, ko nga Pakeha no ratou nga taonga i au, kua pa mai ki nga utu;—heoi ra, ma te homaitanga i era moni ka kaha ai au te utu i era pakeha NA WIREMU TONIKI. Otira, na Mata. Poneke, 17 Hepetema, 1857. E HOA—e te kai ta Nupepa. E hiahia ana au kia hoatu enei korero ki roto ki tau Nupepa mo te marena- tanga o te Wera raua ko tona hoa, kia hohoro ai te tae atu ki ona whanaunga e noho ana i nga wahi pouri o te Ao. Hei te 2 o nga ra o Oketopa 1857, marenatia ai a TE WERA raua ko HEMAIMA REKAMU. He tangata taka kau a te Wera,—kahore ano ia i mo o wahine: ka tahi nei ano ia ka marena ki te wahine. Ko nga tau o tenei tangata ka 35; ko nga tau o Hemaima Pekamu, e wha te kau, nuku atu ranei. Ki te kitea e koutou tetehi mea ekore ai e tika enei tangata kia marenatia, hei konei ano ka whaki mai. Heoiano, NA TAMATI .
![]() |
2 2 |
▲back to top |
TE KARERE O PONEKE. Ko te kai rapu, ko ia te kite « TAETE, 24 o HEPETEMA, 1857. KO TE HAKARI MAORI. E HOA MA;—me whakahaere to tatou korero aianei ki runga o te ritenga o te Hakari maori. Ka whakatupu haere te tangata maori ki runga o to te pa- keha ritenga, ka mahue haere nga ritenga maori omua. Kua oti te whakarere te nuinga o te Hakari; ko tetahi wahi tenei e mau nei. Ma te mohiotanga o te tangata kia pakari ka tino whakarerea katoatia. Oti me aha! me pehea hoki i te whakama; mei kahore he kai hei whakahoki mo ta tera—hei whakatakoto ranei ki te aroaro o te manuhiri? Whakarongo mai! " Ko te kai mo te kopu, ko te kopu mo te kai"—otira, " kaua i te kakai." E pai ana ano te mahi aroha; te mahi whakahoa; te mahi whangai i te tangata. E kino ana te kaiponu, otiia, me kawe ki runga o te mahara. Ma te nui koia o te kai, ka aha? E pau ranei te tamepuru, te niho puta, te tini o te ika, me te nuinga o te taewa, o te aha. o te aha? Ehara tera i te mahi pai—e rangi, he maumau. He aha koia nga hua o nga Hakari maori o mua? E hara oti i nga kino katoa! te puremu, te ngangare, te tawa? E rite aua tenei ki te mahi a te Ka- rarehe—kua ki te kopu, ka tahuri ki te whakangau tetahi i tetahi. He aha koia nga hua o te Hakari inainei? E hara oti i te he! He matekai o muri ihe, he rongotaima, he poamana- tanga! Kia matau koutou- kaua e kuare. Me whakaaro i te mea e tika ana, e pai ana. Na! me titiro. He tangata tenei; ka puta toua whakaaro, me whakarite he hakari: karangatia ana tetahi marama e taka ai—taihoa ra kia whai kai. Heoi ra; kua oti nga taewa te hauhake, ko nga witi kua patua, kua hurihia; ka mine nga tan- gata ki tona kainga: patua ana te kau, te poaka, te hipi, te aha. Ka whakape- hapeha tona ngakau mo te nui o nga kai o tana hakari, ka whai ingoa ia i roto i nga tangata. Na, noho noa nga tangata; takahia ana te kainga; ka turituri nga tamariki, ka tangi nga kuia, ka tau nga kuri, e—ka turi nga taringa i te tini o nga hamamatanga! Ano te raruraru ! Heoi, ka maha nga ra i penei ai. ka mutu. Hoki ana nga tangata—waiho iho ko nga tangata i te kainga. Titiro ki tana rua, kua takoto kau. Me pehea ka rite ai tona rongotaima i te pakeha? Mei kaua te hakari, ka whai mea ia hei hoko, e kitea ai etahi moni hei whakarite, hei hoko hoki i tana i pai ai. Tena ko tenei, kahore kau. Pa atu te pakeha ki te utu mo ona mea, ka riri, ka whakakino i te ingoa o te tangata maori. He utu tenei mo tana whakapehapeha i roto i tana hakari. Tukua ra, ka roa te taima kua hemo katoa ana kai, e maia ranei ia te haere atu ki tetahi rohe, tetahi peke raihi ranei, aha ranei hei rongotaima? Na, ko te rua tenei o ngautu mo tana whakapehapeha Ko- tahi, ko te amuamu a te pakeha; ka rua, ko te whakama i a ia. Mokonei ka mau tonu ai te raruraru o te tanga- ta, e kore e ea ona rongotaima, e kore ano hoki e paingia, E hoa ma, me whakarere i te tikanga o te Hakari. Oti me aha? Kahore oti o te pakeha hakari? Ae ra: otiia e rere ke aua ta te pakeha. He kainga kotahi, heoi ano. He tina ranei, he hapa ranei. He tini hoki nga mea reka i roto i tera kainga, otiia, e kai iti ana ratou. Me pera ano nga tangata maori, ka tika. Penei e kore e pau nga mea katoa o tana kari—e kore e tirohia te nuinga o te kai, otira, ko te painga. Na, ka pai koutou ki ta te pakeha ritenga, kia pera ano, kia toe ai he mea mo te hoko, e wawe ai te rite ana rongo- taima, kia ora hoki i te whare-here- here, i te he, i te pouri. Penei, te manaakitia nga maori e te pakeha— ka tupu haere hoki ki runga i ana ritenga whakarangatira . Kei titiro koutou ki nga pakeha tutua, otiia ki ratou e whakaaro ana ki nga mea pai; ko ratou me waiho hei tauira mo o koutou tamariki. Me tango koutou ki te tepu me tona wariki, te naihi me te paaka, te tikapa, me te tihi, me era atu mea katoa i tino reka ai te kai a te pakeha. HE KOURA KEI MAKARA,—KEI KARORI.—No te wiki kua pahure i kitea te koura i Makara, i Karori hoki: —otira, he iti rawa te mea i kitea; erangi, amua ake nei pea te kitenga nuitanga ki reira. He tokomaha nga pakeha o Poneke kua haere atu ki reira;—ko etahi ki te matakitaki, ku etahi ki te mahi. Ka tetahi o reira koura e kanapa mai ana i roto i te kohatu ma ko tetahi e pu- kai noa ana ki roto o te one, a ma te horoi ka taia. He mahi taimaha tera —te kimi koura; ahakoa uaua tonu te tangata, he iti whakaharahara te koura e puta mai ana i taua mahi i te ra ko- tahi, Na, ku nga utu mo te koura o taua ra kotahi, ina hokona, e kore u rite ki nga utu e riro mai ana mo te tangata mahi-kaata, pikau, aha ranei, i te taone, i toua ra kotahi ano. Heoi ra, hei amua ake pea ka kitea nuitia, na kei reira ano ka rongo koutou i to koutou Nupepa. TE TIMA "WONGA WONGA." Kua riro te Tima ki Ahuriri; no te Turei i rere ai. No te putanga atu ki waho ka paku tona pu repo,--he tangi atu tera ki o ratou e mahue ana i Poneke. Tangi rawa taua pu ra—nana! pawha- ra tonu iho—rere tatahi aua nga pihi airona; otira, pahemo noa ana—kihai i pa ki te tangata. Heoi te mea i tu, a mate rawa iho, he kararehe maori Ko tetahi tangata i haere i runga o te Tima ko Te Roi (te Kaiwhakarite- huarahi o to tatou nei Kawanatanga,) ratou hoki ko ona kai mahi e toru te kau. E haere ana ki reira ki te wha- karite huarahi mo Nepia. E hoa,—e te kai ta i te " Karere o Poneke." Otaki, Hepetema, 1857. Tenei aku kupu ruarua nei kia taia mai e koe ki te " Karere " Maori E wakapai ana au ki nga korero o tera Nupepa i tuhia ra e to Wi Tako —kia kaua e haere ki u tangihanga, kei pau nga kai ma te powaru ratou ko aua tamariki. He whakaaro tika rawa tenei he whakaaro wakakotahi kinga ritenga hou a te Pakeha. E aku wanaunga tangata Maori Ko taku wa - kaaro tenei i naia nei;—kia kaua tatou e wareware ki o tatou hoa pakeha —kia piri tonu tatou ki te ritenga kotahinga tangata o tenei pito o to tatou motu; ina hoki, etahi ron- go kino e puta mai nei—i etahi wahi o to tatou nei motu, ara, te pakanga o nga tangata Maori kia ratou ano. E pouri aua toku ngakau mo tenei mahi kino; te whakaaro te tangata kua tae mai nga pakeha ki te rua mai i nga
![]() |
3 3 |
▲back to top |
TE KARERE O PONEKE. 3 purapura pai—kia tatou ki nga tan- gata Maori; ko te rui mai ra tenei ko te ako mai, kia mau tonu te mahi ki nga ritenga wakawairua o te Atua, rue nga ritenga pai hoki o te pakeha, me te Ahu wenua, me te wangai kau, me te tiaki hipi, me era atu mahi pai katou a te pakeha. Koia au e whakaaro nei, e aku hoa tangata Maori, kia mau tonu tatou nei. nga tangata o enei iwi e noho nei ki enei wahi, ki nga mahi pai katoa kia kaua tatou nei e wakarite ki era atu hapu e noho kuare mai ra. E hoa e te kai ta i te Karere Maori o Poneke he kupu atu ra tenei naku ki a koe; ki te pai koe kia taia mai enei kupu, taia mai; ki te kore koe e pai kia taia mai, maka atu. Heoti ano ena kupu. Na TAMIHANA Te RAUPARAHA. Otaki. Hepetema 10, 1757. E hoa e te kai tuhituhi i te Karere o Poneke. Tenakoe. Katahi ka pai ngaritenga moroto i te " karere maori;" ka runangatia ana e koutou ki a motu haketia tetahi nupepa reo maori. Tenei taku kupu ki a koe ki te kai tuhituhi. Heoti ano ta te timatanga he. iti; me nga tangata hoki e he tonu ko a te tamariki hanga he kapa ma te matua ano e ako mai, a ka mohio ko ahau tena tangata, ko kou- tou nga matua. He kupu ke tenaei. No te 5 o nga ra o Hepetema, 1857, ka kite au i te pukapuka a te Maka- rini i tuhia mai i Akarana ki a matou ko oku ariki ko Matene, ko Hukiki, ko te Matenga, ko Nepia, ko Ihakara, to Tamihana. Ko nga kupu enei o roto o tana pukapuka. Kei tupato mai koutou ki a te Hirawanu i haere tahi mai nei i au. Ka hoatu e au nga utu mo Manawatu. Kaore, erangi ma tatou tahi e mahi e kore au e mahi huna; ehara koutou i te tauhou ki uku whakaaro, engari me korero nui i te awatea he mangai, he mangai. Heoi ano ana kupu. Miharo ana toku ngakau mo te marama o aua korero. Ka mea au. Ka tae ano hoki i kauna mai ai te moana hohonu nei he mara- ma, ano no nga tikanga. Ko nga iwi kuraruraru ano kei te poke noa iho i a ratou, koia tenei e ngangare mai , ki o ratou whenua. Heoti ano era. No konei tenei. Kati hoki tatou te rere nui ki runga ki te pupuri i nga whenua e taunga ana kei hoko ki te pakeha ma toua tangata. Na te pakeha nei hoki tatou tenei iwi i ora ai. Mei kore, kua ngaro noa iho i te kainga a te hanga iwi nei. No nga whakaaro te he. Te haere tahi mai i a te Rauparaha, ki te tango tahi i Kapiti nei-puta ke ki Heretaunga, ka pau ki Whanganui, ka pau ki Heretaunga ano. Ka kai- nga koramuramutia hoki e Ngati Tamatera:—kotahi, tokorua, tokorima, tokotoru, tokowha, a tekau, ki te ma- tenga. Mei kore te pakeha hei whiri- nakitanga, kihai i taea mai enei tau, enei ra. Mei rite hoki to te Rauparaha kuaretanga ki to Ngati Raukawa nei, kihai i tae mai ki nga taima o te mohiotanga nei ra. Puta aua tona mohiotanga—tango- hia ana e ia tenei whenua ke whiwhi ia ki te kaipuke, ki te pu, ki te paura, ki nga mea katoa i roto tonu i aua tau e huna nei tatou, e te hanga iwi nei- Ka kite tatou i te huhi, katahi ka haere mai ki te wahi pakeha ki a ora ai tatou; a, ora ana. Muri iho ka ki ano ki a wehea anu te pake- ha i a tatou; kaore, erangi ko nga wahi kapi ano i a tatou te pupuri, ko nga wahi ano e tuhera ana me tuku ki te hiahia o tona tangata ki a hokona kei a ia tana whakaaro. Kei whiwhi tatou ki te tautohe, a ka he; no te mea he pani taua au. Ka hia koia nga pa horo a te pakeha, nga kohuru, nga hereherenga i nga tamariki, inga wahine; me nga tangohanga i nga whenua o tetahi tangata i nga kai- nga tukutukunga. Ki au, kaore ano. Kei whea ia he rerenga mo to te maori ritenga e puta ai ki ona ri- tenga ake i te kaha o te i ao Ingarani e kopani nei i nga wai pu rotoroto o Nui Tirene a kaore he kahanga o te wai; maori ki te wai tai ki te whakahoki atu ki waho, rite tonu te watai ki nga pakeha—te wai maori ki nga maori ano. E hoa ma kati ra tatou te rere nui ki runga ki te pupuri whenua, ata kimihia hoki, mehemea ekore e kitea. Kua kite huki tatou i a Wai- raweke i te taenga mai ki te tango i tenei kainga, muri atu ko nga tini pakeha me nga Kai Whakawa, me nga Kawana, me nga kai tino whakarite whenua; kaore o muri i pehi i to mua, engari i utu tonu ratou, i tana mahi, no te mea nana tenei whenua i pahi wawe i te tuatahi. Tenei ano tetahi e rite ana ki a Wairaweke—ko te Rau- paraha. Mei utua e tatou ki a ia kua rite—nei ra, kaore. No reira kei te kaha ano tuna mana i runga i te whenua. E hoa ma tenei hoki tetahi ritenga hei tiroha nga ma o koutou ngakau— ko te tautohetohe; ka mea tetahi kei a ia te maua o nga whenua akuanei hoki ka haurangii te inumanga hoki i te tautohetohe, otira, ko te mea pai ki au ko te tuku atu ki te pakeka kia mahia nga mahi papai kaore nei i kitea e tatou me o tatou tupuna. He mea papai e puta mai i te whenua; ko ta tatou nei i kite ai hei tupunga pohue, pikopiko, kopakopa, konehu, hakahe, harore, toketoke,—ko nga kai tena a o tatou tupuna, hei pera ano pea e purutia nei. Ko nga whenua kua riro i te pakeha kua kitea nga mea papai e tatou e mahia ana i runga —nga moni, nga rori papai, nga whare nunui, nga pereti nunui; nga kari papai, nga paamu nunui ; ko nga mahinga ano a nga mea kua mate ra kaore nei ano i neke atu ki tetahi ma- hinga hou—kei te warea tonutia ki te tautohetohe. E hoa ma, whakarerea te tautohe- tohe no te mea kua nui haere te kiri weti. Waiho he ritenga mo tatou i nga rangatira kaipuke; ko te kapane ano ki tona turanga, ko te tuhimete ano ki tona tunga, ko te takamete ano ki kona tunga, me nga heramana me te kuki, ki o ratou nei tur- anga,—ano, me nga kai wha- kaako hoki e marama ana to ratou ri- tenga, me nga monita karaihe ki tana karaihe, me te minita kei tona turanga ano. Erua enei hei monita pai anake mo tatou. Ka whakaritea enei ki a tatou, katahi ka pai. Whakarongo mai ki te haka a Waikato mo te Rauparaha mo tona haerenga mai i mua ra ki te tango i tenei whenua. " Haere atu o te Rauparaha ki te nuku o te whenua, tutaki ake i tana kaipuke hokohoko pu, hokohoko paura, hokohoko pai- kurakura; e tu e Raha ki runga kia kitea koe i te ao rere mai o tou kai- nga o Kawhia, ko te patu a Huru kua takoto i raro," Naku ua to koutou moka. Na PAIROKOKU TE HIAHIA, o Ngatiraukawa.
![]() |
4 4 |
▲back to top |
4 TE KARERE O PONEKE. E koa, e te kai Tuhi o te " Karere o Poneke." 'Waikanae, Hepetema 19, 1857. I nga ra o Pepuere ka whakaaro au kia haere ki roto ki te ngahere ki te pupuhi manu. Ka whaia au e te kau, ka tata au ki te taha o te awa—ka ta- huri atu au ki muri ki te titiro atu i aua kau, ka taka au ki roto ki te awa; ka taka toku pu i toku ringa—ka paku tonu mai ki toku pakihiwi matau—wahi iti kua tika tonu ki tonu kaki; mei tu ki reira anei kua mate rawa au. I taua rangi ano i tu ai au, ka toe atu au ki te Whare Turoro, ka rongoatia; he mahi mera nga rongoa—he otimira ka whakapiritia ki taku mate; no reira ka puta mai nga mata ki waho. Ko tetahi rongoa i ora ai toku mate he tutae kau; ko te mea tera i ora ai toku mate. Nokonei au ka miharo ki te ritenga pakeha. Ko enei korero me ta ki te Nupepa. Ka mutu. Na EPIHA TUPOKI. TE TAKI A NGA TANGATA O RANGIAOWHIA KI TE KAWANA O NUI TIRANI. Haere mai, e Te Kawana; haere mai ki tenei wahi; haere mai, te Ahua o te Kuini; haere mai ki Rangiao- whia, ki te wahi i manakohia nuitia mai e Te Kuini. E Te Kawana, kia mau i a koe nga tikanga atawhai, nga tikanga aroha o nga Kawana o mua atu i a koe. Kua ruia nuitia o ratou nga purapura ki waenga nui i a matou, timata ana tenei te wana ake, tao mai nei koe hei whakaahuru hei whakatuputupu ake ki te rakaunuitanga ki te whaihuata- nga. E kore te ra e taea to huna i te maruawatea, waihoki, ko nga painga e riro mai nei i a matou na to Pakeha, ekore e taea te huna kia ngaro; e kitea nuitia ana e nga kanohi o te iti o te rahi, e to koroheke e te tamari- ki Ko to pikaunga tino taimaha, kua mama i te kaata: ko te ara tawhi- ti, kino, kua tata, kua pai, i te hoiho; haere noa atu te tangata haere. Na Te Kuini ratou ko ana Kawana enei mea pai ka whiwhi nei matou. Ko te parau tena nana i mama ai te mahi o te whenua. Ko te mira tena; na, ki tonu ake te puna o te whai-rawa i a matou. Ko nga pai era na koutou i homai. Kua tika te kupu nei, " Na te Atua i homai nga Kawana hei atawhai hei tiaki i te iwi." koia tenei, ka kitea mai nei koe ki konei ki waenga i a matou. Ko tenei, haere mai; haere mai, e Te Kawana; haere mai ki Rangiao- whia. TA TE KAWANA WHAKAHO- KINGA KI TE TAKI A NGA TANGATA O RANGIAOWHIA. E AKU HOA AROHA,— Tenei ahau te whakawhetai atu nei ki a koutou mo te korero i takina mai ra, mo nga whakaaro hoki i puakina mai nei i runga i to te aroha tikanga. Haere mai noi au kia kite i a koutou kia kitekite kanohi matou ko o koutou rangatira kaumatua, kia puakina atu hoki aku whakaaro aroha, me toku hiahia nui kia kake haere te pai me te ora ki a koutou. Na to tatou Kuini atawhai aku tikanga, he mea tuku mai nana ki a au, ki nga Kawana hoki o mua atu i a au, a, ko aua tikanga tahi ano ka tukua ki nga Kawana o muri atu i a au. Ko tana tikanga tenei, kia rite, kia tika te whakahaere ki ona tangata katua. Kahore o te Kuini tikanga kowhiti tangata; kahore ana titiro ki ona tamariki, he iwi ke he iwi ke, en- gari, he ahua kotahi ki a ia, me tona aroha hoki rite tahi ki te kiritea ki te kiri parauri. He haringa nona kia korerotia ki a ia te noho pai me nga mahi pai a ona tamariki katoa, me te noho i runga i nga tikanga Karaitiana, i te ata noho hoki me te whakaakona hoki nga tamariki ki nga kura. He haringa ngakau nona ina rongo ia kei te ako nga tangata Maori ki nga tikanga pai mo te mahi whe- nua, he mea tohutohu e o ratou tua- kana Pakeha, a, kua whai kahui hipi, kau,—a, kua tupu, kua nui haere enei mea i a ratou. He pai nona ina mea- tia atu ki a ia, e tohe uaua aua nga Maori ki te whenua, e maia aua ki te ngaki ki te whakaputa i ona hua. Ko toua tino hiahia, koia tenei, kia rongo ia e noho ana ana tamariki katoa i te Karakia pono ki Te Atua, me te rongo ki nga ture kua oti te wha- katakoto, hei tiaki mo te hunga ai, hei whiu mo te hunga kino. E aku hoa. He mahi pai naku tenei, te whakamana i enei hiahia o te Kuini, a, ka waiho ano e au hei tino tohe nui maku. Ko tenei, me puaki i konei taku karanga atu ki nga ranga- tira Maori katoa, kia tu mai hei hoa moku ki tenei mahi. Me whaki tonu mai e ratou a ratou nei whakaaro, me o ratou nei hiahia; me. korero mai ki taku taringa, me tuhituhi mai ki te pukapuka. E nga rangatira Maori,. ma tatou tahi te mahi nei te pehi i te kino i te he o tenei whenua. Ki te peneitia e tatou, tena e tika he korero maku ki a Te Kuini i mua o taku hae- renga atu i konei ki tetahi wahi ke. ka penei hoki taku korero ki a ia; " He iwi kotahi to iwi e noho ana i Nui Tirani, e Te Kuini, a, ko te noho. e noho ana i runga i te whairawa i te ora, i runga ano hoki i te aroha me te aia rongo ki o tikanga.—No te" Karere Maori." NGA MEA I TE MAKETE. Poneke, 24 Hepetema, 1857. TE MIRA HURI PARAO O TURIKI —Paraoa. Ł.27 mo to tana Witi, 11 hereni, 11 hereni me te hikipenee mo te puhera; Papapa witi. kotahi hereni me te hikipene ino te puhera ; Paraoa tuatoru, 15 hereni mo te rau pauna, HE KOURA! KO nga pakeha o raro iho nei, ho kai huku Koura, ki te moni. E nui ana nga utu e homai aua e ratou Ko te POURA ma, (Wm. Bowler, Son & Co.) Ko enei hoki,— Ko TUATI ratou ko KINIROHI ma. (Stuart Kinross & Co.) Poneke, 17 o Hepetema, 1857. PANUITANGA. WHAKARONGO mai! e koutou e nga tangata Maori, ka- haere ki te keri poka mo te tupa paku. Kei haere pokonoa koutou ki roto o te Kari, kere ai; erangi, me pa atu ki a HEMI PUTA, (te kai tiaki i taua Kari,) mana e whakaatu i to wahi e tika ai te keri poka mo ia tupapaku, mo ia tupapaku. Poneke, 19 o Hepetema, 1857. I taia tenei Nupepa i te pereki o MAKENIHI raua ko MIUA, Poneke, NIU TIRENE.